Kerkverlating: "Ophouden met christen zijn is ophouden met nadenken"

Mooi artikel op het blog van Anton de Wit. We citeren de hele tweede helft (maar lees het hele stuk):

...Wat een impulsieve actie, en wat een magere aanleiding voor zo’n grote beslissing… Het spijt me zeer, maar mij schiet spontaan de kwalificatie ’sentimenteel’ te binnen. [Een kerkverlater, die pas twaalf jaar eerder katholiek geworden was] komt met een emotionele tirade over dat ze weigert anti-homo, anti-modern, anti-wetenschap, anti-feministisch, anti-abortus, anti-anti-conceptie en anti-weet-ik-veel-wat-nog-meer te zijn. Nog los van het feit dat ik haar klaarblijkelijke liberale standpunten over dergelijke kwesties niet deel, vind ik deze reden ronduit merkwaardig.
Allereerst vanwege het ontstellende gebrek aan nuance. [...] Maar goed, het is natuurlijk wel zo dat de katholieke kerk duidelijke standpunten over bepaalde kwesties heeft. Maar dat brengt me bij een tweede, nog zwaarder wegend punt: die kerkelijke standpunten zijn geen millimeter opgeschoven sinds Rice twaalf jaar geleden katholiek werd. Was het haar toen zij besloot katholiek te worden soms niet opgevallen dat met de kerk niet te onderhandelen valt over abortus? Was het aan haar aandacht ontsnapt dat de kerk niet alle verworvenheden van de moderne tijd onverdeeld positief apprecieert? Of was ze in de veronderstelling dat de oude eik van Rome eerbiedig zou buigen voor iedere windvlaag van modieuze meningen?
Maar het allermerkwaardigste aan de argumenten van zowel Rice als Mulders vind ik dit. Dat zij uit de constatering dat zij zich op bepaalde punten niet in de officiële leer kunnen vinden, zo eenzijdig de conclusie trekken dat ze dús de kerk moeten verlaten. Ik vind dat van grote gemakzucht getuigen, niet alleen ten aanzien van de gemeenschap van de kerk, maar ook ten aanzien van de eigen opvattingen.
Zoals ik al schreef begrijp ik de boosheid, ik begrijp de ergernis. Ik ken die ergernis uit eigen ervaring, en weet dat het ook een intellectuele ergernis is. Het is onmogelijk de katholieke kerk te (her-)ontdekken en je niet te ergeren. En waarom? Omdat dat indrukwekkende geheel van gebruiken en gewoonten en filosofieën en regels en veronderstellingen dat de katholieke traditie is, te groot is om helemaal in je uppie te doorgronden, en tegelijkertijd zo verbluffend coherent en consequent is dat je het onmogelijk kunt negeren. En dat is irritant; een beetje zoals je ouders ook zo vreselijk irritant kunnen zijn wanneer je een puber bent, vooral wanneer je weet dat ze gelijk hebben. Het onuitstaanbare aan het christendom is niet zijn onredelijkheid, zoals veel moderne atheïsten menen, maar juist zijn kalme redelijkheid.
Nu zal de boze puber ook oprecht menen dat met zijn onuitstaanbaar kalme en redelijke moeder of vader niet te discussiëren valt. En in zekere zin klopt dat ook wel: ze zijn onverzettelijk. Misschien moet je zelf ouder zijn om die onverzettelijkheid op de juiste waarde te schatten: ze is een kritisch tegenwicht, een contrapunt, een beproeving. Ik heb dat ook in mijn eigen intellectuele ontwikkeling altijd zo ervaren. Natuurlijk was en ben ik het niet altijd eens met de officiële standpunten van de kerk, maar ik zie daarin nooit op de eerste plaats een aanleiding om de opvattingen van de kerk te willen veranderen, maar vooral om mijn eigen opvattingen kritisch te doordenken, te ontwikkelen, te bevragen, desnoods af te breken… Nee, dat is lang niet altijd prettig, het is vaak vreselijk confronterend en dodelijk vermoeiend, maar voilà, daar heb je de opgave van de intellectueel bij de lurven.
Kerkverlaters onttrekken zich aan dat intellectuele proces. Ze beklagen zich over het feit dat de kerkelijke opvattingen zo rigide zijn, maar in feite koesteren ze slechts de rigiditeit van hun eigen opvattingen; ze weigeren hun vooroordelen overboord te zetten, hun veronderstellingen en visies aan te scherpen en bij te slijpen aan die grote slijpsteen van de traditie en actualiteit van de kerk. Ze doen de kerk en vooral ook zichzelf ermee tekort. ’Ophouden met christen zijn’, zoals Anne Rice het zo pathetisch verwoordt, is in mijn optiek op de eerste plaats: ophouden met nadenken. De katholieke intellectueel die de kerk verlaat houdt niet op katholiek te zijn – hij of zij houdt op intellectueel te zijn.