dinsdag 22 juni 2010

Schoenmaker, blijf bij je leest

Dezer dagen melden de kranten dat de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst op verzoek van het openbaar ministerie de regels over patiënten met een verlaagd bewustzijn, die eerder hadden aangegeven euthanasie te willen "beter uitgelegd" heeft. De NRC specificeert dat de regels voor euthanasie (verder) "verruimd" zijn. "De [CDA-]ministers Hirsch Ballin (Justitie) en Klink (Volksgezondheid) onderschrijven de richtlijn."
(Tussen haakjes: de euthanasie-verslaggeving van de liberale NRC is de afgelopen maanden minder "euthanasiast" aan het worden. Zie ook 15 juni en vooral 28 nov. '09: "Els Borst: euthanasiewet te snel ingevoerd").

Iedereen kan inzien hoe vreemd het is dat een Maatschappij ter bevordering van de Geneeskunst door de staat afdwingbare regels mag opstellen over wanneer je iemand mag of moet doodmaken.
A physician may tell you, that if you are to preserve your health, you must give up your employment and retire to the country. He distinctly says "if;" that is all in which he is concerned, he is no judge whether there are objects dearer to you, more urgent upon you, than the preservation of your health; he does not enter into your circumstances, your duties, your liabilities, the persons dependent on you; he knows nothing about what is advisable or what is not; he only says, "I speak as a physician; if you would be well, give up your profession, your trade, your office, whatever it is." However he may wish it, it would be impertinent in him to say more, unless indeed he spoke, not as a physician but as a friend; and it would be extravagant, if he asserted that bodily health was the summum bonum, and that no one could be virtuous whose animal system was not in good order (J.H. Newman, The Idea of a University, vierde rede, tiende paragraaf, laatste alinea).
Dokters moeten dokters zijn, zich bezighouden met het bevorderen van de gezondheid van hun patiënten. Het is niet aan hen om te bepalen of lijden als zodanig (bijvoorbeeld lijden dat zij als dokters niet kunnen verhelpen) zinloos is. Dat is een vraag van een ander niveau. En het is niet aan dokters om te bepalen of het leven door de mens afgenomen kan worden. Dat zijn kwesties van een ander niveau - ethische, geen medische kwesties.
Maar ook de "profesionele ethicus" kan niet bepalen of en onder welke voorwaarden iemands leven afgenomen kan en mag worden. Het is niet aan de wetenschapper om te bepalen wat goed en kwaad is (dat zou na het volmaakt wettige en wetenschappelijk beargumenteerde Auschwitz aan iedereen duidelijk moeten zijn), niet meer of minder dan het aan de mens als zodanig is. De ethicus kan een orde die in de werkelijkheid besloten ligt (bijv.: alle mensen zijn gelijkwaardig, elke mens is uniek, het leven is onaantastbaar) herkennen en proberen te beschrijven, maar ze niet naar believen veranderen (ook niet een beetje en ook niet samen met (vele) anderen).
Ook wie beschikt over de politieke macht in een samenleving, heeft niet het recht te bepalen wie mag beslissen wanneer en onder welke voorwaarden het menselijk leven aantastbaar wordt (artsen, ethici). Ook het werkterrein van de politicus is niet onbeperkt, maar onderdeel van een grotere orde. En hij kan en mag niet delegeren wat hij zelf niet bezit (Nemo plus iuris transferre potest quam ipse habet). Evenmin kan hij politieke legitimatie geven aan regels die bedacht zijn door wie niet het recht heeft in deze materie regels te bedenken.

Lang leve de helder ziende heidenen: de Eed van Hippocrates (5e eeuw voor Christus). Alle ethici, KNMG-beleidsmedewerkers en CDA-politici bij elkaar zouden het zo helder en herkenbaar juist niet kunnen zeggen.

Al het voorgaande geldt voor de mens als zodanig. De christen beschikt (als hij dat wil) over een licht dat het nemen van juiste ethische, politieke èn vakkundige beslissingen aanzienlijk eenvoudiger maakt.

P.S.: Wat betreft het CDA: waarschijnlijk is de tijd gekomen om, zoals kardinaal Ratzinger het in 1984 zei, de moed op te brengen "das als endgültig zur Vergangenheit gehörig zu erklären, was innerlich tot ist (und nur äußerlich weiter-lebt), und es mit Klarheit den Kräften der neuen Zeit anzuvertrauen".

Geen opmerkingen:

Een reactie posten