Duurzaam

Hoofdredactioneel commentaar in het nieuwe nummer van het Katholiek Nieuwsblad:

Een 'moderne' Kerk?

Is de botsing tussen hulpbisschop Rob Mutsaerts en de parochieleden van de San Salvator in Den Bosch tekenend voor de tijdsgeest van de katholieke Kerk, zoals hoogleraar Kerkgeschiedenis Peter Nissen stelde in EenVandaag? De San Salvator is een zogenoemde 'moderne' parochie in Den Bosch, waar homostellen kunnen 'trouwen' en parochieleden zonder wijding de 'dienst' mogen leiden. Volgens EenVandaag is Mutsaerts aangesteld om de parochie weer in de pas te laten lopen, maar de parochieleden van de San Salvator gaan daar niet mee akkoord. Ze weigeren Mutsaerts zelfs de sleutel van de kerk te geven.

Het conflict staat natuurlijk niet op zichzelf. In korte tijd haalden verschillende conflicten tussen 'conservatieve' en 'vooruitstrevende' katholieken de media: de oranjepastoor, de homoseksuele prins carnaval die geen hostie kreeg en onlangs nog de weigerpastoor die een parochiaan geen kerkelijke uitvaart gaf omdat hij voor euthanasie koos. "Er heerst angst voor 'het nieuwe'", aldus Nissen in het tv-programma. Maar hoe 'nieuw' is deze 'vooruitstrevende' parochie? Was de 'moderne' Acht Mei Beweging, die halsstarrig de duurzame standpunten van de katholieke Kerk probeerde te veranderen, niet juíst achterhaald geworden? Opgericht in 1985, hief zij zichzelf in 2003 niet voor niets op.

Afgelopen zaterdag kwamen 150 'kritische' katholieken bijeen tijdens het jaarcongres van de Mariënburgvereniging in Amersfoort. Een foto in de Volkskrant toonde nog eens schrijnend aan: de bezoekers zijn allemaal grijs en (hoog)bejaard. Volgens scheidend voorzitter Erik Jurgens komen jongeren hier niet omdat zij "geen zin zien in het trekken aan een dood paard", zo stelde hij maandag in diezelfde krant. Maar zou het ook kunnen dat jongeren zich meer aangetrokken voelen door het 'conservatieve', echt katholieke geluid, doordat het zo heerlijk haaks staat op de snelle, oppervlakkige emocultuur van de geseculariseerde samenleving? En dat de Kerk daardoor misschien wel meer dan ooit een antwoord kan zijn op de problemen van nu?

In de politiek heerst er een poldermentaliteit: politieke partijen op het pluche moeten steeds weer afstand nemen van hun eigenlijke standpunten om samen te kunnen werken met andere partijen en om vakbonden tevreden te stellen. Resultaat: steeds meer zwevende kiezers en vager wordende politieke partijen met een korte houdbaarheidsdatum.

Aangezien de Nederlandse Kerkprovincie geen politieke partij is, kon aartsbisschop Eijk dan ook 'nee' zeggen, toen de Mariënburgvereniging de bisschoppen onlangs opriep tot een 'pastoraal beraad van katholieke gelovigen'. Voor sommigen is dit een teken dat de Kerk de deur dicht doet voor hen die haar lijn niet volgen. Je kunt het ook zien als bewijs dat de katholieke Kerk doordachte, duurzame standpunten heeft, die al 2000 jaar lang relevant zijn (gebleken). En die standpunten zijn nog net zo relevant over nog eens 2000 jaar, mits de Kerk zich niet aanpast aan iedere maatschappelijke waan-van-de-dag-'vernieuwing'.