Verschillende manieren om tegen de werkelijkheid aan te kijken

Een zeer ware alinea uit de lezing over de sharia die islamoloog Hans Jansen afgelopen woensdag hield in het Conservatief Café te Gouda:

De islamitische theologie wijst de causaliteit af. God herschept de wereld op elk deelmoment, en is daarbij niet gehouden aan enige beperking van voorspelbaarheid of redelijkheid. Dit sluit, in theorie en a priori, het bestaan van causaliteit uit. [De sharia] heeft dan ook het ‘geloof’ in de causaliteit tot een van de kenmerken van uittreding uit de islam bestempeld. Het verschil met de bijbel kon weer niet groter zijn; de bijbel, en belangrijker nog: de kerken en de synagoge gaan er van uit dat God wel redelijk is. Ook westerse moderne ongelovigen zijn van oordeel dat Gods schepping, zeg maar het heelal, redelijk in elkaar zit, en met behulp van de rede te doorgronden is, ook al is dit een oncontroleerbaar geloofspunt, met recht een theorie over alles. Het geloof in die redelijkheid heeft de wetenschap van het christendom geërfd, en het is een axioma voor elke vorm van wetenschappelijk onderzoek. Zonder het axioma ‘gelijke oorzaken hebben gelijke gevolgen’ is de gewone wetenschap niet mogelijk.