"Het maakt niet uit wat je stemt, het CDA wint toch altijd", placht vijftien jaar geleden de geschiedenisleraar van mijn middelbare school gespeeld verbitterd te zeggen.
Hij is vrij snel daarna ongelijk gaan krijgen. Inmiddels is de aanhang van het CDA teruggebracht tot zo'n 15% van de bevolking.
Hoe kan dit? Het CDA is toch niet anders geworden? Het is toch een democratische middenpartij gebleven van ervaren bestuurders? Het heeft toch gelijke tred weten te houden met de secularisatie, door de 'C' niet te benadrukken, net als de bevolking zelf? Het heeft consequent Realpolitik bedreven en zich niet, zoals anderen (PVV èn PvdA), laten verleiden tot volksmennerij. Had het dat dan soms moeten doen?
Ik denk dat het probleem dieper ligt. Dat het tijd wordt het befaamde dictum van de rechter van het Duitse Constitionele Hof Böckenförde serieus te nemen: "Der freiheitliche, säkularisierte Staat lebt von Voraussetzungen, die er selbst nicht garantieren kann / De democratie leeft van krachten die ze zelf niet voort kan brengen".
Het is van tweeën één: ofwel de democratie schept en verdedigt de voorwaarden voor het onstaan en bloeien van die krachten waarvan ze zelf leeft en houdt zo stand; ofwel ze parasiteert een tijdlang op die krachten maar sterft - met het uitdoven van diezelfde krachten - na een tijdje zelf ook: het einde van de democratie. En inderdaad, de volksmennerij viert hoogtij onder vrijwel alle partijen, van links tot rechts.
Wat zijn die krachten, waarvan de democratie leeft? Vooral ééntje: een respect, een verering voor de mens als mens. En dat respect, hoe leer je dat?
Niet door moralisme, meneer Balkenende (ook niet in een light-versie: "Jullie staan er gekleurd op, Nederlandse jongeren!").
Niet door zogenaamd verlicht ten strijd te trekken tegen elke inmenging van de Kerk in staatszaken, meneer Omtzigt.
Meer dan hoe, is de vraag: waar? Waar leer je respect voor de mens als mens? In de kranten, op internet? In de politiek? Natuurlijk niet. Banaal genoeg: in het gezin, op school, en in de Kerk. Of je het nu leuk vindt of niet, dat zijn en blijven de drie scholen van de beschaving.
Wat heeft de grote middenpartij der bestuurders gedaan voor het bevorderen en verdedigen hiervan?
Zou het CDA, inmiddels bezig met zijn zwanenzang, eindelijk alles op alles willen gaan zetten voor zijn eigen overleven en tussen haakjes dat van onze democratische samenleving? En echte Realpolitik willen gaan bedrijven door op te komen voor het gezin, de school en (want ook de school leeft niet van eigen energie) de Kerk?
Gaan begrijpen dat verreweg het meeste van waar de SGP voor staat (alleen erg jammer dat die partij zich naast de Bijbel slechts baseert op de besluiten "vastgesteld in de Nationale Synode, gehouden te Dordrecht in de jaren 1618 en 1619" en niet op de levende en zich constant vernieuwende twintig eeuwen oude universele christelijke traditie - en zo haar eigen potentiële vitaliteit en aantrekkelijkheid drastisch reduceert) geen komische overdrijvingen zijn, maar voorwaarden voor het overleven van christelijke beschaving in Nederland en de democratie zelf?
De neergang van het CDA zet door. Nadruk leggen op "normen en waarden" zonder je te bekommeren om waar die normen en waarden vandaan komen en wie ze aantrekkelijk maakt, is een achterhoedegevecht.
Het klinkt ongeloofwaardig voor de generatie van de jaren zestig, maar de statistieken geven aan dat de christelijke toekomst aan de orthodoxie is (zie ook ons eerdere There and back again): volgens voorzichtige schattingen van het SCP (2009, p. 53) zal in 2020 Nederland een land van buitenkerkelijken zijn: 72% van de bevolking hoort dan niet tot enige "grote gezindte"; moslims zullen 8% uitmaken van de bevolking; christenen 14% (10% katholieken, 4% protestanten); de resterende 7% zijn joden, boeddhisten en hindoe's. En het christelijke aandeel in de bevolking zal "orthodox" zijn.
Wil het CDA overleven, dan zal het moeten begrijpen dat het verdiepen en verdedigen van de eigen christelijke traditie, in heel haar objectiviteit, veeleisendheid èn aantrekkelijkheid, geen luxe of bizarre hobby is.
Zie ook Meer samenleving, minder staat.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten