Lege huls

In vervolg op het gisteren geciteerde Elsevier-artikel, vandaag een lang, curieus artikel op de website van Trouw van tv-recensent Willem Pekelder: De lege huls van KRO en NCRV. We citeren de laatste alinea's:

KRO-medewerkers spraken vijf jaar geleden over censuur toen hoofd godsdienst Simone de Wit hun RKK-uitzending over hulp bij zelfdoding verbood, omdat het kerkelijke standpunt in het programma te weinig tot uitdrukking zou komen.
Ik trof de KRO'ers opgewonden discussiërend in de Hilversumse parkeergarage. Dat de bisschoppen in hun éigen zendtijd toch moeilijk het recht op suïcide konden verdedigen, leek niet door te dringen.
Een gedachtefout die vaak wordt gemaakt: kerkelijke standpunten = geloof. En geloof draait volgens de Nederlandse televisie om seks. Verslagen van pausreizen gaan tot vervelens toe over het verbod op condooms. En zelfs dan klopt de informatie niet. Jaar in jaar uit hopen we dat het de schuld van Rome is dat er zoveel aidsdoden vallen in Afrika, terwijl iedere internetbezitter binnen twee tellen weet dat de weigering een condoom te gebruiken in het grotendeels niet-katholieke Afrika eerder een culturele dan een religieuze kwestie is. Geloven wat men zelf belieft, is blijkbaar buiten de kerk net zo populair als erbinnen.
Hilversum gelooft graag dat het christendom geneigd is tot alle kwaad en niet in staat tot enig goed. Toen een gast bij 'Pauw & Witteman' de vrees uitsprak dat 'heel veel van waarde' zou verdwijnen als de kerken in Nederland teloor zouden gaan, was de verbouwereerde reactie van Jeroen Pauw: "Wat dan?"
Welnu Pauw, hou je vast, daar gaan we: bidden voor stervenden, bezoeken van eenzamen en zieken, financieel ondersteunen van armlastigen, een luisterend oor voor (on-)alledaagse problemen, acties voor de Derde Wereld, begeleiding van rouwenden, opvang van daklozen, alcoholisten en vluchtelingen, buurtbemiddeling, dialoog met de islam, huiswerkklassen en maaltijdverstrekking. En dat allemaal gratis en voor niets. Een groot deel van de vrijwilligers in Nederland bestaat uit christenen, zelfs in humanistische instellingen.

Ook een ongelovige kan inzien dat de kerk het laatste cement is in een uiteenvallende stad. Rotterdam heeft dat in de gaten. De gemeente experimenteert met nieuwe vormen van samenwerking tussen kerk en staat. Kerkelijk vrijwilligerswerk bespaart de stad jaarlijks 120 miljoen euro, zo bleek in 2008. In Hilversum is dat cijfer vast onbekend.
Nu maakt de kerk, met al haar schandalen en een weinig empathische kardinaal Eijk aan de top, het ook niet makkelijk om van haar te houden. Het kindermisbruik heeft terecht veel aandacht gekregen in de media, maar soms lijkt de maatvoering zoek.
Klein voorbeeld. Bisschop Gijsen gluurde als surveillant op een slaapzaal in Rolduc. Niet erg netjes voor een geestelijke, maar het was een halve eeuw geleden en bovendien - ten tijde van uitzending - een gerucht. Toch ging de televisie helemaal los. Aan het eind van de avond was er zelfs een 'zaak-Gijsen'. De dader was meteen berecht: trial bij television.
Dat christenen duizendmaal vaker slachtoffer zijn dan dader, lijkt in Hilversum moeilijk door te dringen. Toen afgelopen oktober in Egypte de bloedigste aanval plaatsvond op Koptische christenen sinds mensenheugenis, had 'EenVandaag' (Avro/Tros) het over postzegels waar muziek uit komt en 'Altijd Wat' (NCRV) over de Deense vettax. Zouden de actualiteitenrubrieken weten dat christenen de meest vervolgde mensensoort op aarde zijn?
Christendom is in Hilversumse ogen vooral iets van heel erg lang geleden. En zeker geen bron van een inspirerende mens- en maatschappijvisie. Dat vooroordeel is tot officieel beleid verklaard toen de NPO anderhalf jaar geleden besloot alle religieuze programma's naar de vooravond te verbannen. Daar mogen de betrokken gelovigen het mee doen.
In Hilversum waait dezelfde neoliberale, seculiere wind als daarbuiten: religie is een wat merkwaardige hobby. Iets voor de namiddag of hooguit de randen van de nacht.
Positieve verwijzingen naar het christendom worden zoveel mogelijk vermeden. In een recent NOS-portret van tien jaar Willem-Alexander en Máxima zegt de kroonprins dat zijn huwelijk het Koninklijk Huis niet katholiek zal maken. Het vervolg was weggesneden: "Máxima en ik willen proberen te leven als christenen."
Voor het bruidspaar was dat uiterst relevant, anders zeg je het niet, maar voor de NOS blijkbaar van geen belang.
Hetzelfde lot viel het NOS-programma over de 65-jarige prinses Christina ten deel. Niets ontbrak, behalve haar bekering tot de rooms-katholieke kerk in 1992. Voor Christina's liefde voor oosterse spiritualiteit was wel volop aandacht.
Hilversum weet zich geen raad met het christendom, maar het omgekeerde is ook waar. Mgr. Eijk en zijn collega's zijn uiterst huiverig voor tv-camera's, inclusief die van de KRO. Als er iets moet worden uitgelegd zien we de hoofdredacteur van het Katholiek Nieuwsblad, Mariska Orbán, en, met wat meer geluk, Antoine Bodar.
De Protestantse Kerk Nederland is in de omroepstad zo mogelijk nog gezichtslozer. Ik durf er een goede fles wijn op te verwedden dat niemand in Hilversum Arjan Plaisier kent, scriba en daarmee 'opperhoofd' van de PKN. Toch een maatschappelijke beweging van bijna twee miljoen mensen, aanzienlijk groter dan de FNV.
Hilversum heeft het geloof achter de voordeur verbannen en de kerk durft niet meer aan te kloppen. Zolang die patstelling blijft, zal het christendom in Hilversum een onbekend en onbemind verschijnsel blijven. Een nieuwe, grote christelijke fusieomroep, mét EO, zou misschien eens voorzichtig aan dat slot kunnen morrelen.

Die laatste conclusie (of bedoeling van het bijzondere artikel?) wordt niet per se gedragen door de premissen. Je moet 'wat werkt' niet te gauw laten fuseren met 'wat niet werkt'; "dan trekt de nieuwe lap de oude stof kapot en wordt de scheur nog groter".