Welnu, aangezien in YouCat de hele katholieke leer, inclusief de moraal, compact aan bod komt, is er ook een vraag over geboorteregeling. De Italiaanse vertaling nu van die vraag was niet exact (ze liet namelijk de mogelijkheid open dat de Kerk het gebruik van voorbehoedmiddelen goedkeurt) en dat heeft voor een grappige commotie gezorgd.
Maar waarom eigenlijk dat gezeur over voorbehoedmiddelen? Waarom 'mogen' die niet van de Kerk?
Eerst een ietwat lange, want belangrijke premisse:
1. Christus redt de mens.
"Ik ben niet gekomen om op te heffen, maar tot vervulling te brengen" (Christus zelf, in Mt 5,17).
"Je vraagt mij: toon mij je God. Ik zeg je: toon me de mens die in je zit, en ik zal je mijn God tonen" (St. Theofilus van Antiochië, 2e eeuw).
"Toen ik christen werd, ontdekte ik dat ik mens was" (Marius Victorinus, 4e eeuw).
"Gratia non tollit, sed perfecit naturam / De genade maakt de natuur niet ongedaan, maar vervolmaakt haar" (St. Thomas, 13e eeuw).
"Christus komt als antwoord op wat 'ik' ben en enkel een aandachtig en tevens teder en gepassioneerd bewustzijn van mezelf kan mij open en bereid maken Christus te erkennen, te bewonderen, te bedanken, te beleven. Zonder dit bewustzijn wordt ook Jezus Christus een pure naam" (L. Giussani).
2. Dit principe geldt voor de christelijke gebeurtenis in zijn geheel en voor elk moment en niveau ervan. Alles wat Christus zegt en doet (en alles wat de levende, menselijke gemeenschap waarin Hij aanwezig en werkzaam blijft tot het einde van de tijd, de Kerk, 'sacramenteel' zegt en doet) onhult ons menszijn en beantwoordt eraan. Zelfs als degene die het woord doorgeeft of de handeling stelt (bijv. de onbewuste of 'onwaardige' priester) zich daar zelf niet van bewust is.
3. Als iets van de boodschap van Christus of zijn Kerk ons onredelijk lijkt, dan kan dat drie oorzaken hebben:
a. of Christus heeft ongelijk (en dan is Hij niet wie Hij zegt te zijn en verliezen we met Hem onze tijd);
b. of we begrijpen niet goed wat Hij zegt (we maken een theologische vergissing);
c. of we begrijpen niet goed wie we zelf zijn (we maken een antropologische vergissing).
4. Vaak zijn we niet realistisch ('nederig') genoeg om conclusie b. of c. te trekken (terwijl we teveel van Christus gezien en ervaren hebben om a. aannemelijk te vinden), en dan gebeurt er iets heel gevaarlijks en zinloos': dan passen we eigenhandig de boodschap van Christus en de Kerk maar aan ("mijn interpretatie van het Christendom"). Zelf gaan ze er niet binnen en ze verhinderen de mensen die erin willen, om binnen te gaan, zegt Christus over deze handelwijze, eigen aan de schriftgeleerden en farizeeën van alle tijden.
Tot zover de premisse, nu terug naar ons smiling 'voorbehoedmiddelenverbod'. Dat - als Christus 'waar' is, gelijk heeft - ons menszijn dus iets positiefs, onthullends te zeggen moet hebben.
Wat zijn nu de antropologische redenen dat de Kerk zegt: sex in het huwelijk, zonder kunstmatige ingrepen, open voor nieuw leven?
1. Sex (net als geld en macht) is weliswaar iets voorbijgaands, maar toch iets nuttigs en goeds en moois: maar het moet zijn plaats kennen. Zo niet, dan heeft het de neiging, net als geld en macht, al onze aandacht op te eisen en, dat eenmaal bereikt, ons niet te geven wat het aanvankelijk beloofde.
De plaats van sex, zo zegt de Kerk (en ze staat daar in de geschiedenis van de wereldbevolking niet alleen in) is een zgn. 'huwelijk', d.w.z. de publieke, levenslange verbintenis tussen een man en een vrouw, waaruit nieuwe menselijke wezens (kunnen) voortkomen.
2. Het scheppen van nieuwe menselijke wezens (een nieuw vrij en bewust wezen, dat gemaakt is voor het geluk, maar dat a priori niet zeker is om het te vinden) is een reusachtige verantwoordelijkheid, te groot voor de mens. Wie weet hoe de levensweg van een mens zal zijn? Wie weet wat er na de dood van de ouders met hem gebeurt? En na zijn eigen dood? Om maar eens wat te noemen. De mens alleen kan de verantwoordelijkheid voor de keuze om een nieuw leven geboren te laten worden, niet aan (er zijn teveel factoren in het spel die buiten zijn bereik liggen).
Als God niet zou bestaan (of tegen ons zou zijn) zou het bepaald onredelijk en egoïstisch zijn kinderen op de wereld te zetten: het geluk bestaat niet, en een eventueel tijdelijk welzijn loopt af in het niets (of erger: want ook de atheïst weet absoluut niet wat er na de dood gebeurt; wie weet zit daar wel een monster, zoals sommige indianenstammen dachten).
(Wat doet de moderne atheïstische maar menselijk-egoïstische mens? Hij wil wel kinderen - daar is hij egoïstisch (of menselijk) genoeg voor; maar hij 'weet' dat het eigenlijk onredelijk is, omdat het leven zinloos is; en daarom 'maakt' hij er... weinig).
Kinderen laten komen is alleen redelijk als we ze verwelkomen in de grotere context van een Goed Mysterie, en het Mysterie zelf bewust betrekken bij de schepping (en opvoeding) ervan. Oftewel: kinderen laten komen, omdat God er is, omdat God goed is, omdat God nieuwe mensen wil (om ze gelukkig te maken), en dan ook wanneer en zoals God het wil, voor God. Wij op onze stoel, God op de zijne.
3. Voor het gezin zelf en voor de kinderen is het (overigens en tegelijkertijd) beter, leuker, gezelliger, opvoedender, als ze met 'een stel' zijn. De heel kleine gezinnen (natuurlijk kiest niet iedereen daar bewust voor) zijn als zodanig niet per se gunstig voor het gezin en de kinderen, zoals steeds meer onderzoek aantoont.
4. Concluderend: niet knoeien met nieuw mensenleven en het ontstaan ervan; kinderen laten komen niet volgens een eigen perfecte planning maar ervoor openstaan dat het Mysterie, dat ons schept, door ons nieuwe schepselen ter wereld laat komen; als kinderen een toekomst hebben (omdat God bestaat en Goed is), dan er niet 'te weinig' van laten komen.
Dit doet begrijpen waarom de Kerk zegt: sex in het huwelijk en zonder 'kunstgrepen'. Als om bepaalde heel goede redenen (armoede o.i.d.) (een tijdlang) geen nieuw kind welkom geheten kan worden, dan kan dat bevorderd worden (niet helemaal uitgesloten, niet op Gods stoel gaan zitten), door geen sex te hebben in de vruchtbare perioden (zoals de mens altijd geweten heeft). De ervarene weet sowieso dat onthouding af en toe de relatie goed doet (zo niet, dan is de onderliggende relatie ook niet goed); trouwens, de sexuele uitdrukking gaat voorbij (met de jeugd), de onderliggende relatie blijft (en verdiept zich).
Nog een laatste antropologische reden, waar ik minder vanaf weet maar de gehuwden onder u des te meer: zowel esthetisch, als hormonaal, als psychologisch, is sex hebben op de juiste plaats en open naar eventueel nieuw leven (zo God wil) vele malen mooier en interessanter dan op enige andere manier.
Kortom, ook, 'zelfs' op dit, nogal specifieke punt, is de leer van de Kerk er niet voor om de mens te 'pesten', maar om zijn leven mooier, waarder, aangenamer, nuttiger, vollediger, rustiger, interessanter te maken.
Tenslotte herhalen we het belangrijkste: voor een katholiek is de moraal niet het doel, maar een aardige wegwijzer die iets zegt wat we eigenlijk al wisten:
Een katholiek daarentegen (maak ik me duidelijk? alleen katholieken kunnen mij begrijpen), een katholiek is een jongen die op de weg komt en die de wegwijzer die er staat voor iedereen, ook prima vindt voor zichzelf. En wat meer is, hij raadpleegt de wegwijzers die er voor iedereen staan zelfs niet om te weten wat de weg is. Hij kent de weg goed, hij weet de weg, hij ziet hem, hij doet als iedereen, volgt als iedereen. De weg is duidelijk. Hij raadpleegt de wegwijzers om een bepaalde vreugde te ervaren, die een rituele vreugde is van de weg. (Péguy)En nog meer tenslotte, ook op dit gevoelige en persoonlijke terrein (we herhalen dat in de katholieke lijst van mogelijke zonden, de 'gewone' van sexuele aard traditioneel in zwaarte onderaan staan) is het nederig en moedig vragen en aanvaarden van Christus' vergeving doorgaans belangrijker, nuttiger en opbouwender dan (te denken) alles perfect te doen (en te vallen in hoogmoed).
Zie ook Condooms.
Amen! Sigh! Volgende keer weer gewoon over metafysica ;)
Ja, inderdaad. Het valt mij als katholiek al heel wat jaren op dat ALS de Kerk in de media terecht komt, dit bijna uitsluitend negatief is, met vooral de volgende aandachtsgebieden: homo's, voorbehoedsmiddelen, en de PIL. Met andere woorden: als je de kranten mag geloven dan focusseert de Kerk zich altijd op de seksualiteit. Maar zoals altijd: het is de media die zich daarop focusseert en niet de Kerk.
BeantwoordenVerwijderenHet zijn de mensen die het willen lezen. Kranten staan ook vol met negatieve dingen van andere soorten. Zo is in de economie een groot verlies veel interessanter dan een grote winst. Zo is een moord veel interessanter dan iemand die blijft leven, en lijken de mislukte huwelijken van BN'ers belangrijker dan de gelukte huwelijken. Heeft niks met het beeld van de kerk te maken, iedereen weet dat een kerk niet alleen maar negatief kan zijn. Mensen zijn eenzijdig als ze niet verder denken dan wat in de krant staat. Fouten zijn altijd interessanter dan 'de gang van zaken'. Media zijn nergens 'tegen', maar willen gewoon aandacht.
BeantwoordenVerwijderenWat mij blijft verbazen is dat theologen zich uitlaten over de sexuele ontwikkeling van de mens, terwijl sexuologen, medici, ontwikkelingsychologen daar in principe meer verstand en ervaring mee hebben. Humanae vitae laat overigens de mogelijkheid open tot pilgebruik op medisch voorschrift en om medische redenen. Media zorgen voor een zekere openheid en dragen bij tot de meningsvorming, zowel in goede als in kwade zin. Maar het is de kunst om het goede te kiezen en te behouden.
BeantwoordenVerwijderenMarcellinus Bruins